عطردرمانی برای بیماری‌ها

عطردرمانی یا رایحه درمانی یا آروماتراپی، به معنای درمان بیماری ها با استفاده از بو و عطر است که با مصرف روغن های معطر گیاهی انجام می شود. عطردرمانی یکی از روش های طب مکمل و جایگزین است.

روغن های معطر روغن هایی هستند که از اسانس معطر گیاهان، گل ها، درختان، میوه ها، علف ها، پوست و بذر تهیه می شوند.

روغن های گیاهی با جذب شدن در بدن ما، تأثیرات خود را اعمال می کنند و باقی مانده آن به طور طبیعی از بدن دفع می شود. به علاوه این روغن ها می توانند بر هیجانات، ذهن و احساس نیز تأثیر بگذارند.

روغن های معطر گیاهی به راحتی از طریق پوست نفوذ کرده و مستقیما وارد گردش خون فرد می شوند و در نهایت در سیستم و اعضای داخلی جریان پیدا می کنند و خارج می شوند.

مبدا استفاده از عطردرمانی

احتمالاً اولین بار مصریان باستان از عطردرمانی استفاده کردند و به صورت سنتی مصریان در مراسم مذهبی خود از روغن سدر برای مومیایی کردن اجساد استفاده می‌نمودند.

به طور سنتی مصریان از روغن‌های خوشبو برای ماساژ و درمان بیماری‌های گوناگون نیز استفاده می‌کردند.

تا این که در سال 1920 مطالعاتی درباره عطر درمانی انجام شد.

دو سال بعد مشخص شد که مواد معطر نوعی فرکانس تولید می‌کنند که با معیار هرتز قابل اندازه گیری است و تا به امروز انرژی امواج 7000 نوع روغن معطر توسط پژوهشگران مورد شناسایی قرار گرفته است!

از سوی دیگر تحقیقات نشان داد افرادی که حس بویایی خود را از دست داده‌اند دچار بیماری‌های روانی می‌شوند که از این میان می‌توان اضطراب و افسردگی را نام برد.

فواید عطردرمانی

برخی از روغن های معطر گیاهی دارای خاصیت ویروسی، ضد التهاب، ضد درد، ضد افسردگی، محرک، آرام بخش، خلط آور و حتی تقویت سیستم گوارش و هاضمه هستند.

بر اساس یک باور قدیمی روغن‌های معطر می‌توانند برای تسکین درد، کاهش اضطراب و به عنوان خواب آور استفاده شود.

یکی از کاربردهای عطر درمانی در درمان افسردگی است. توصیه می‌شود بیماران افسرده یکی از روغن‌های اسانس گل سرخ، بادرنجویه، یاسمن و یا روغن میوه‌هایی همانند لیمو، پرتقال، سیب و یا گریپ فروت را تهیه کنند و پس از این که آن را روی دستمال ریختند، در فواصل مختلف استشمام نمایند.

می‌توان 15 قطره از روغن‌های توصیه شده را در 50 میلی لیتر روغن بادام ریخت و روزی چند بار نواحی گردن و کمر را توسط آن مالش داد.

مطالعه‌ای که بر روی 9 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شده نشان داده است که روغن‌های معطر می‌توانند سبب کاهش علائم این بیماری از جمله بهبود درد و بهبود خشک شدن مفاصل در فرد گردد.

هشدار در مورد عطردرمانی

به علت این که مولکول‌های این مواد به سرعت از طریق پوست جذب گردش خون می‌شوند، ازاین رو می‌توانند اثر مهمی در درمان داشته باشند، ولی نکته مهم عوارض جانبی این روغن هاست که اگر توسط فرد غیر مجرب و بدون مشاوره با پزشک متخصص به کار برده شود، ظهور می‌نماید.

هر روغن معطر از ترکیبات شیمیایی زیادی تشکیل شده و خواص درمانی ویژه به خود دارد.

این مواد شیمیایی (فنل ها، کتن ها، ترپن‌ها) اگر به میزان زیاد مورد استفاده قرار گیرند و یا در بیماران بدحال به کار گرفته شوند می‌توانند ایجاد مسمومیت کنند.

گاهی مسمومیت به عنوان یک تأثیر مضر ناشی از این روغن‌ها می‌تواند به اشکال مختلف همانند سردرد خفیف یا میگرن شدید و وزوز گوش و سرگیجه تبدیل شود.

این روغن‌ها گاهی سبب اختلال در بویایی، تهوع، التهاب پوستی و تپش قلب می‌شوند.

بر اساس مطالعات موجود اکلیل کوهی باعث ایجاد صرع در افراد با سابقه خانوادگی می‌شود.

توصیه می‌شود که افرادی که برای اولین بار این روغن‌ها را به کار می‌برند آزمون پُشته‌ای (Patch test) را انجام دهند.

به این صورت که قطره‌ای از روغن را روی پوست ساعد یا قسمت خارجی ران بچکانند و سپس روی آن یک پانسمان قرار دهند.

اگر پس از 48 ساعت خارش یا التهابی بر روی پوست ایجاد نشود استعمال خارجی این روغن بی ضرر است.

عطردرمانی برای زایمان طبیعی

عطردرمانی نقش مهمی در درمان بیماری‌ها دارد و در افزایش احتمال زایمان طبیعی موثر است.

شهین سوادزاده کارشناس ارشد مامایی دانشگاه علوم پزشکی گیلان، پژوهشی با هدف معرفی عطردرمانی و نقش آن در عملکرد مامایی انجام داده است.

عطردرمانی یکی از جنبه‌های کنترل بالینی است که در حیطه مراقبت مددجو مداری رشد کرده، با دادن آگاهی‌های لازم و فرصت‌های مناسب به بیماران آن‌ها را در مراقبت از خود تشویق می‌کند.

گیاهان دارویی نقش مهمی در مراقبت‌های قبل و بعد از زایمان در اکثر مناطق جهان ایفا می‌کنند.

استفاده درمانی از اسانس‌های گیاهی، «عطردرمانی بالینی» نامیده می‌شود و تاثیرات درمانی آن‌ها بر پایه تحقیقات بالینی حمایت می‌شود.

اسانس‌های گیاهی از گیاهان معطر به روش تقطیر با بخار آب به دست آمده و از هزاران سال قبل، برای درمان انواعی از بیماری‌ها به کار می‌رفته است.

نتایج این مطالعه نشان داد که فواید به کارگیری اسانس‌ها، افزایش رضایت مصرف کننده، کاهش مداخلات دارویی و افزایش زایمان طبیعی است. این موارد انگیزه اساسی برای توسعه سرویس‌های مکمل درمانی در ارائه خدمات مامایی ایجاد می‌کند.

با توجه به نکات ذکر شده، استفاده از عطردرمانی در میان مادران، ماماها و سیستم‌های ارائه دهنده خدمات پیشنهاد می‌شود.

منابع:

انجمن تحقیقات طب سنتی ایران

ایسنا