تغییر مزاج انسان با فصل ها
فصل‌ها در تغییر مزاج انسان موثرند
دخالت دادن فصل و موقعیت جغرافیایی در تغذیه مناسب آن فصل بسیار اهمیت دارد، زیرا فصل‌ها در تغییر مزاج انسان مؤثر هستند.
فصل‌ها بر بدن انسان تأثیر می‌گذارند و تغییراتی را ایجاد می‌کنند؛ فصل بهار گرم و تر است و در این فصل افرادی که مزاج گرم و تر دارند (افراد دموی)، خصوصاً اگر در سن رشد باشند، مشکلات بیشتری خواهند داشت، چون حرارت و رطوبت بر مزاج آنها غلبه پیدا می‌کند.
فصل تابستان، گرم و خشک است، بنابراین علائم گرمی و خشکی در افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) که در دوره جوانی هم به سر می‌برند، تشدید می‌شود. در تابستان، این افراد و همچنین افرادی که فعالیت زیادی دارند، بهتر است بیشتر غذاهای سرد و تر مصرف کنند و به خصوص افرادی که مزاج گرم و خشک دارند، بهتر است مواد غذایی مانند لبنیات، آب دوغ خیار و آب میوه و هندوانه بخورند.
فصل پاییز، سرد و خشک است و در این فصل بیماری‌های پوستی مانند اگزما و ترک پوست، خشکی لبها، بواسیر و افسردگی شیوع بیشتری پیدا می‌کند و بهتر است در این فصل بیشتر غذاهای گرم و مرطوب مانند بادام و گوشت گوسفند مصرف شود.
فصل زمستان دارای طبیعت سرد و تر است و زمینه‌ساز تشدید یا بروز بیماری‌های بلغمی است و به همین علت افراد بالای 50 سال بیشتر در این فصل دچار مشکل می‌شوند.
افراد می‌توانند مزاج خود را تنظیم کنند، به عنوان مثال اگر مهندس راه‌سازی که عصبی و حساس است، در فصل تابستان برای کار به منطقه کویری کشور برود، چون تمام عوامل مؤثر بر مزاج به سمت گرمی و خشکی گرایش دارد و استعداد ابتلا به بیماری‌های مزاج گرم در این شخص زیاد است، برای پیشگیری از بروز مشکل بهتر است این فرد کاهو، سکنجبین و آب فراوان بخورد، هیجان‌زده و عصبانی نشود، با آب خنک حمام کند و از غذاهای گرمی‌بخش، مثل فلفل و سیر بپرهیزد. همچنین غذاهای سرد و رطوبت‌بخش مصرف کند.
سید محمدابراهیم ابراهیمی، محقق طب اسلامی می‌گوید:
«افرادی که دارای طبیعت سرد و تر هستند و خلط بلغم در خونشان زیاد است، معمولاً افرادی هستند که رطوبت در بدنشان غلبه کرده است.
افراد بلغمی احساس خستگی زیادی در بدن دارند، بدنشان پف آلود است و چاق هستند، ولی بدنشان از چربی تجمع پیدا کرده و چاقی ناشی از تجمع گوشت ندارند.
افراد بلغمی بیشتر دچار نفخ شکم و درد مفاصل می‌شوند. همچنین ورزش‌های خشک مانند پیاده روی و ورزش‌های توپی برای از بین رفتن رطوبت و سردی بدن مفید است.
برای درمان بلغمی مزاج‌ها، مصرف غذاهای با طبیعت گرم و خشک را به بیمار پیشنهاد می‌کنیم تا سردی بیمار به وسیله گرمی غذا و رطوبت و تری بیمار با خشکی غذا از بین برود. افراد بلغمی مزاج از نظر میل جنسی کم توان هستند و زود خسته می‌شوند، ولی اصلاح طبع این افراد می‌تواند مشکل را برطرف کند.
مصرف غذاهایی مانند خرما، ارده، شیره و ادویه‌هایی مانند دارچین و زنجبیل برای این افراد مفید است و برخی داروهای گیاهی مانند زنیان نیز می‌تواند رطوبت و سردی را کاهش دهد.»
مینا موحدی، دستیار تخصصی طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید:
«برخی بیماری‌ها مانند سرماخوردگی که در طب سنتی به زکام و نزله معروف است، به دلیل سردی بدن ایجاد می‌شود.
در زمستان به دلیل افزایش رطوبت بدن، زکام و نزله افرایش پیدا می‌کند و حتی برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های ریوی و مفصلی در این فصل به دلیل تجمع رطوبت در بدن افزایش پیدا می‌کند. این افزایش رطوبت می‌تواند موجب بروز ناراحتی‌هایی در سیستم گوارشی، سیستم قلب و عروق، شنوایی و بینایی شود.»
ورزش در زمستان موجب گرم شدن بدن می‌شود
دستیار تخصصی دکترای طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه می‌کند:
«افرادی که دارای مزاج سرد و تر هستند، سرما باعث افزایش رطوبت سیستم بدن آنها می‌شود. این افراد در اواخر پاییز باید حرکات ورزشی را افزایش دهند تا در فصل زمستان بدنی مقاوم و گرم‌تر داشته باشند که موجب کاهش بیماری‌ها می‌شود.
یکی از عواملی که از بروز بیماری و سرماخوردگی در فصل زمستان پیشگیری می‌کند، پوشاندن سر است. افراد به خصوص پس از استحمام باید سر را بپوشانند. افرادی که دارای طبیعت سرد و تر هستند، در فصل زمستان دچار مشکلاتی می‌شوند و بروز سرماخوردگی به دلیل افزایش خلط بلغم افزایش پیدا می‌کند.»
سیدعلی ابوالحبیب، محقق طب اسلامی اظهار می‌دارد:
«دخالت دادن فصل و موقعیت جغرافیایی در تغذیه مناسب در آن فصل بسیار اهمیت دارد.
فصل تابستان دارای مزاج گرم و خشک است و به همین دلیل افرادی که دارای طبع صفراوی هستند در این فصل شدیداً دچار بحران جسمی و روحی می‌شوند.»
صفراوی مزاج‌ها تحمل گرمای تابستان را ندارند
این محقق طب اسلامی بیان می‌کند:
«صفراوی مزاج‌ها تحمل گرمای تابستان را ندارند. این افراد در تابستان نباید از موادغذایی گرم و خشک استفاده کنند و بهتر است از غذاهای با طبع سرد و تر بیشتر مصرف کنند تا به اصطلاح جگر مصرف کننده خنک شود.
فصل زمستان، فصل سرد و تر است و معمولاً افرادی که بلغمی مزاج هستند و دارای طبع سرد و ترند در این فصل احساس سرمای بیشتری می‌کنند که باید از موادغذایی گرم مثل عسل، ارده و شیره استفاده کنند.
استفاده از ادویه‌‌های مناسب در رژیم غذایی می‌تواند مفید باشد، زیرا ادویه‌ها می‌توانند مزاج غذاها را به نفع افراد تغییر دهند و افرادی که بلغمی هستند، ماست را نباید به تنهایی مصرف کنند و باید آن را با مصلح (ماده غذایی که طبع غذا را اصلاح می‌کند، مانند پونه، نعناع یا انیسون) مصرف کنند.»
بخش سلامت تبیان
